Թրթուրների կերպարանափոխությունը

Ինչպես գիտեք որոշ թրթուրներ կարողանում են դառնալ թիթեռներ։ Այսօր կպատմեմ, թե ինչպես են նրանք այդպես կերպարանափոխվում։

Թրթուրները կարողանում են իրենց մաշկը փոխել։ Նրանք փոխում են մինչև այն ժամանակ, երբ իր մաշկը դառնում է վառ գույներով լի։ Նա կարողանում է շատ լավ վախեցնել տարբեր այլ կենդանիներին։ Իր սև և կարմիր կետիկները նշանակում է, որ նա թունավոր է։ Երբ թրթուրը պատրաստ է նա սկսում է գտնել տեղ որտեղ արդեն թիթեռ է դառնալու։ Հետո սկսում են թելով իրեն փաթաթել։ Իդեպ նրանք գտնում են հատուկ հարմար տեղ, քանի որ ձմերռը նույնպես լինելու են այդ կոնի մեջ։ Երբ արդեն ամրացված է լինում ծառի վրա սկսում է արդեն կերպարանափոխվել։ Հետևի մասից սկսելով սկսում է մաշկը հանել, որից առաջանում է կոնանման մի բան։ Տաս ամսից հետո ծնվում է նոր թիթեռ։

——————————————————————————————————————

Գտնել լեգենդներ միջատների մասին, պատրաստել ուսումնական նյութեր

• Հին հռոմեացիները կարծում էին, որ թիթեռները ծաղիկներ են, որոնց պոկել է քամին։ Նրանք նաև թիթեռներն անվանում էին «feralis»՝ վայրագ և հավատում էին, որ նրանք կարող են նախազգուշացնել պատերազմի մասին։ Հին հույները համարում էին, որ թիթեռը հոգու անմահության խորհրդանիշն է։ Պսիքեն պատկերվում էր թիթեռնիկի թևեր ունեցող աղջկա տեսքով:

• Մի շատ գեղեցիկ առասպել կա թիթեռի մասին, որի հեղինակն անհայտ է: Այն պատմում է մի տղայի մասին, որի ձեռքին նստել էր թիթեռը: Մայրն ասում է, որ դա հաջողության և բոլորին հայտնի գեղեցկության խորհրդանիշ է, և նրան չի կարելի նեղացնել:Բոլոր թիթեռները` և ցերեկային, և գիշերային, առաջանում են ձվից (բոժոժ), որից էլ սկսվում է նրանց կյանքը: Իսկ հետո նրանք մեծանում են, բացում թևերը….իսկ նրանց յուրաքանչյուր երանգը ինչ-որ բան նշանակում է. ոսկեգույնը`ոսկե կանոն, երկնագույնը` արդարություն, կանաչը`բարգավաճում, աճ, արծաթագույնը`նրբություն:

• Ի՞նչ դեր ունի տրանսպորտը ժամանակակից տնտեսության համար:

Տրանսպորտը որևէ բան չի արտադրում, այլ ստեղծած ապրանքը թողնում է տեղափոխել։ Այսինքն ապրանքը տեղափոխում են այլ երկրներ և այլն։

• Բացատրել հետևյալ հասկացությունները. բեռնաշրջանառություն, ուղևորաշրջանառություն։

Բեռնաշրջանառությունը, դա տրանսպորտով փոխադրվող բեռերի քանակն է որոշ ժամանակում, իսկ ուղևորաշրջանառությունը՝  ավտոմոբիլով փոխադրված ուղևորների թվաքանակն է։

• ՀՀ համար տրանսպորտի որ տեսակներն են ավելի կարևոր: Ինչու՞։

Ավտոմեքենաներ — մարդկանց համար շատ հարմար փոխադրամիջոց է։

Ավտոբուսներ — որովհետև այն մարդիկ ովքեր չունեն ավտոմեքենաօգտվում որպեսզի գնան իրենց աշխատանքի կամ այլ վայր։

Ինքնաթիռներ — որպեսզի մարսիկ կարողանան գնալ այլ երկրներ արագ և ապահով։

Նավեր — հիմնականում օգտագործվում են տարբեր բեռեր տանելու համար։

Տրակտորներ և այլ տենց բաներ — նյութեր փոխադրելու համար

Կար- չկար մի սև ոչխար։ Հոտում մյուս բոլոր ոչխարները սպիտակ էին։ Նրանք ատում էին սև ոչխարին և(համադասական շաղկապ) նրա հետ շատ վատ էին վարվում։ Հենց որ տեսնում էին նրան, սկսում էին փնթփնթալ. «Հեռացի՛ր, դու այլանդակ ես, դու բնության սխալն ես»։ Նրանք երջանիկ էին միայն այն ժամանակ, երբ (համադասական շաղկապ) տեսնում էին, թե ինչպես է սև ոչխարը լաց լինում։

Բելինդան՝ գեր, սպիտակ ոչխարը, առանձնապես դաժան էր վարվում սև ոչխարի հետ(կապ, իսկական, ետադրություն)։ Նա հոտի առաջնորդն էր։ Մյուս բոլոր ոչխարները միշտ հետևում էին նրան, կրկնում էին այն, ինչ նա էր ասում։

Սև ոչխարը տխուր էր։ Նա շատ էր ուզում մյուսների նման լինել, սակայն(համադասական շաղկապ) ոչ մի կերպ չէր կա­րող փոխել իր գույնը։ Երբեմն ցանկանում էր փախչել այդտեղից ու(համադասական շաղկապ) կորչել։ Սակայն ամեն անգամ ետ էր վերադառնում, քանի որ(համադասական շաղկապ) չգիտեր, թե ինչպես կարող էր ապրել մեն-մենակ։

Բելինդան խիստ ու հպարտ էր։ Նա որոշեց ճանապարհ ընկնել և ուսումնասիրել կյանքն ու աշխարհը։
Նա անցնում էր նոր արոտավայրերով։ Երբ հանդիպում էր նոր հոտերի, կանգ էր առնում նրանց մոտ և հպարտորեն ասում. «Ես հոտի առաջնորդ եմ։ Բոլորը լսում են ինձ։ Ես մեկն եմ նրանցից, ովքեր որոշում են, թե ինչ պետք է անել։»

Մի օր Բելինդան հանդիպեց շատ մեծ ու անսովոր հոտի։ Հոտի բոլոր ոչխարները սև էին։ Սկզբում նա զարմացավ, հետո սկսեց քրքջալ։ Նա այնքան համոզված էր, որ(ստորադասական շաղկապ) իր սպիտակ մորթին գերազանցություն ունի, որ ետ ընկրկեց ու շարունակեց ծիծաղել նրանց վրա։ Հետո մոտեցավ հոտին։

Սակայն ամբողջ հոտը սկսեց ծաղրանքով նրա վրա ծիծաղել։

Բելինդան առաջ երբեք հնարավորություն չէր ունեցել տեսնելու, թե(ստորադասական շաղկապ) ինչպես է մի սեփ-սև ոչխար նայում ուղիղ իրեն և ասում. «Որևէ մեկդ երբևէ տեսե՞լ եք ավելի ծիծաղելի բան, քան սա։ Պետք է պոկել սրա վրայից այս մորթին ու տեսնել, թե ինչ կա տակը։» Ամբողջ հոտը սկսեց ծիծաղել։ Բելինդան շրջվեց և որքան կարող էր արագ վազեց։ Սև հոտը նայեց նրա հետևից և շարունակեց ծիծաղել։ Նա վազեց դեպի(կապ, իսկական, ետադրություն) մեկ այլ արոտավայր, որտեղ տեսավ մեկ այլ մեծ հոտ։

Նա երբեք չէր տեսել նման հոտ. այնտեղ կային սև ոչխարներ, սպիտակ ոչխարներ, մոխ­րագույն ոչխարներ, պուտավոր ոչխարներ, բոլորը խառն ապրում էին նույն հոտում։ Հիմա, երբ նա կորցրել էր իր ինքնավստահությունը, կանգ առավ ու կասկածով մտածեց. «Տեսնես այս հոտն ինչպե՞ս կվարվի ինձ հետ»։

Մի ոչխար տեսավ նրան և սիրալիր հարցրեց. «Որտեղի՞ց ես գալիս»։ Բելինդան պատասխանեց. «Ես եկել եմ սարի այն կողմից»։ Մի սև ոչխար մոտեցավ նրան, և Բելինդան պատրաստվեց փախչել։ Սև ոչխարն ասաց. «Մի՛ վախեցիր։ Մնա այստեղ մեզ հետ որքան ցանկանում ես։ Խոտն այստեղ շատ թարմ է։ Մենք ողջունում ենք քեզ»։

Բելինդան մնաց այդ հոտի հետ երկու օր։ Հետո որոշեց վերադառնալ տուն։ Հոտին հրաժեշտ տալուց առաջ նա ասաց. «Դուք աշխարհի լավագույն հոտն եք։ Դուք ընդունում ու հարգում եք բոլոր գույների ոչխարներին։ Իսկ մեր հոտում միայն մեկ սև ոչխար կա։»

———————————————————————————————————————

Բրունո Ֆերեոյի «Սև ոչխարը» պատմվածքից հանել կապերն ու շաղկապները և նշել դրանց տեսակները

Առաջադրանքներ՝

XF     L                 C                 N                  T

            1․Նշիր այն հատվածը, որը X կետի հեռավորությունն է a ուղղից: 

• XT
• ցանկացած կետի հեռավորությունը
• XC
• XL
• XF
• XN

 2․Հեռավորությունը a և b զուգահեռ ուղիղների միջև 8 սմ է, իսկ հեռավորությունը a և c զուգահեռ ուղիղների միջև՝ 45 սմ : Որքա՞ն է հեռավորությունը b և c ուղիղների միջև:

a + b = 8սմ

a + c = 45սմ

b և c = 45 — 8 = 37սմ

3․ ABC հավասարասրուն եռանկյան AB և BC սրունքներին տարված բարձրությունները հատվում են M կետում: BM ուղիղը հատում է AC հիմքը N կետում: Որոշիր AN−ը, եթեAC=40սմ:

4․ ABC եռանկյան BC կողմի միջնուղղահայացը հատում է AC կողմը D կետում: Որոշիր AD և DC հատվածների երկարությունները, եթե BD=21 սմ և AC=28 սմ:

DM — միջնուղղահայաց

BD = DC

AD = 7սմ