1. Տեքստում գտի՛ր և նշի՛ր այն բառերը, որոնք պետք է գրվեն մեծատառ:

ա. Գեղանկարչության մեջ առաջին անգամ Հովհաննես Այվազովսկին է պատկերել հայկական բնությունը, Արարատը և Արարատյան դաշտը, Սևանա լիճը, արտացոլել հայրենի բնաշխարհի գեղեցկությունը:

բ. Վանա լճից հինգ-վեց կիլոմետր հեռավորության վրա է Նարեկավանքը, որը միջնադարյան Հայաստանի կենտրոններից մեկն էր. այստեղ է ապրել և ստեղծագործել հայ խոշորագույն բանաստեղծ Գրիգոր Նարեկացին:

գ. Փայտակարանը Մեծ Հայքի տասնմեկերորդ նահանգն էր Կուր և Երասխ գետերի ստորին հոսանքի շրջանում՝ Կասպից ծովի ափին:

2. Փակագծերում նշվածներից ընդգծի՛ր ճիշտ տարբերակը:

Մեր (թիմ, թիմը) հաղթեց գավաթի մրցաշարում:
Վերջապես (ուղեկցող, ուղեկցողն) ասաց, որ կարող ենք շարժվել առաջ:
(Կարեն, Կարենը)՝ իմ ավագ եղբայրը, արդեն ավարտել է դպրոցը:
Սուրենի գրած (ստեղծագործություն, ստեղծագործությունը) հաղթեց մրցույթում:

3. Նշված ածանցներով կազմի՛ր ածականներ:

-ական՝ մանկական, մեծական
-ային՝լեռնային, ամառային
-ավոր`պոչավոր, բախտավոր
ան-անչափ, անբախտ
դժ-դգոհ, դժբախտ
տ-տգեղ, տգետ

4. Ընդգծի՛ր ուղղական հոլովի 5 ձև:

Տիկին, հատակին, կացին, ջրվեժին, թութակից, մասնակից, նավով, ժողով, տողով, հոլով:

5. Ընդգծի՛ր ներգոյական հոլովի 5 ձև:

Խոսքում, բախում, կղզյակում, գյուղում, հանդիպում, դրվագում, բախում, դպրոցում:

1.Напишите, как правильно: учить, выучить, научить, научиться, изучать, изучить, заниматься?

• Каждый человек должен заниматься спортом, если хочет быть здоровым.
• Моя бабушка научила меня готовить пироги, а вот готовить салаты я выучу сама.
• Мой брат – будущий переводчик. Он учится в университете. В университете он изучает иностранные языки, историю и литературу.
• Каждый день я учу 20 новых французских слов. Учитель говорит, если выучу 1500 слов, можно уже понимать обычный разговор.
• Я люблю учится в библиотеке, здесь всегда тихо и удобно.
• На Байкале ученые занимаются проблемами экологии.
• Когда мне было пять лет, я сам научился кататься на велосипеде.
• Закончите предложения:

Чтобы  поехать в Петербург на зимние каникулы, мне надо покупать билеты.

Чтобы не болеть, надо закалятся.

Чтобы купить лекарство, надо пойти в аптеку.

Чтобы решить этот вопрос, мне надо немножко подумать.

Мне нужно 5 минут, чтобы пригодовить еду.

Нужно взять словарь в библиотеке, чтобы переводить книгу.

Чтобы хорошо знать русский язык, нужно много читать.

3.Напишите об этих действиях, если они происходили в прошлом.

1. Я встречу Марину около метро в 5часов.

Я встретила Марину около метро в 5часов.

• Мы надеемся, что вы не забудете о нашей просьбе.

Мы надеялись, что вы не забыли о нашей просьбе.

• Они много работают и добьются хороших результатов.

Они много работали и добились хороших результатов.

• Друзья приедут и привезут книги, которые я дал им неделю назад.

Друзья приехали и привезли книги, которые я дал им неделю назад.

• Нина начнет заниматься в 6 часов, а кончит в 9.

Нина начала заниматься в 6 часов, а кончит в 9.

• Я приеду и привезу продукты.

Я приехала и привезла продукты.

4. Напишите об этих действиях, если они будут происходить в будущем.

1. Нина встретилась с Виктором на остановке автобуса.

Нина встретиться с Виктором на остановке автобуса.

• Мы надеемся, что все хорошо.

Мы будем надеятцься, что все хорошо.

• Мой брат приехал и привез мне подарок.

Мой брат приедет и привезет мне подарок.

• Мы посмотрели фильм, о котором рассказывал путешественник.

Мы посмотрим фильм, о котором рассказывал путешественник.

• Мы добились хороших результатов.

Мы добьемся хороших результатов.

• Я послал телеграмму домой.

Я пошлю телеграм домой.

• Студенты повторяли грамматику на уроке.

Студенты повторят грамматику на уроке.

5. Закончите предложения.

Я верю этому человека

Я всегда помогаю своей семье

Виктор обрадовался моему подарку

Этот словарь принадлежит моему дедушке

Я позвонил своей подруге

Врач не разрешил этой зимой заниматься спортом.

6.  Закончите предложения, используя слова для справок.

1. Мы слушали концерт по радио
2. Я смотрел этот фильм не в кинотеатре, а в телефоне
3. Я получил это письмо от электронной почтой
4. Завтра по телевизору покажут очень интересный фильм.
5. Мы слушали речь президента по радио.
6. Родители послали мне деньги по электроной почте.
7. Ашот в соседней комнате говорит по телефону
8. Ваш поезд не опаздывает, он придет точно по расписанию

Слова: телефон, телевизор, Интернет, электронная почта, радио, расписание.

Լոռվա բառբառը

Երբ 1919 թ.-ին Լոռեցիների հայրենակցական միությունը Հովհաննես Թումանյանին հրավիրել էր նրա 50-ամյա հոբելյանը նշելու, բանաստեղծը կատակում է. «Գնում եմ լոռեցիների քեֆին, շաշերը հավաքվել են»։ Դուստրը՝ 12-ամյա Թամարը, արձագանքում է. «Դու ամենամեծ լոռեցին ես, ուրեմն դու ամենամեծ շաշն ես»:
Լոռեցիները շատ հումորասեր են: Թումանյանը մեզ վառ օրինակ:  Լոռեցիների մասին ասում են, որ միամիտ են, բայց ընդհանուր առմամբ հումորներում առկա ծիծաղի գլխավոր շարժառիթը լոռեցիների ոչ այնքան միամտությունն է, որքան ավելորդ հարցասիրությունը: Լոռեցին տեղի-անտեղի հարց է տալիս: Լավագույն վկայությունը ամենահայտնի անեկդոտն է.

-Անձրև ա գալիս:
-Դռաաա՞նը:

Լոռեցիները չեն սիրում հարցին այո կամ ոչ պատասխանել: Նրանք սովորաբար հարցին հարցով են պատասխանում: Եթե դուք լոռեցուն հարցնեք, օրինակ, արդյոք սոված է նա, չեք լսի այո կամ ոչ պատասխան: Այլ կլսեք նմանատիպ պատասխաններ.

1.- Խի՞:
2.-Բա կո՞ւշտ եմ:
3.-Սոված եմ, բա ի՞նչ եմ:
4. -Բա հո սովա՞ծ չեմ:
5. -Ես ի՞նչ գիդեմ:

ԱՅԺՄ ԿԱՐԴԱ ԱՆԵԿԴՈՏՆԻ ԼՈՌԵՑԱՆՑ ՄԱՍԻՆ

Երկու լոռեցի գնացքով գնում են, մեկ էլ կողքի կուպեից բանան են հյուրասիրում, սրանք բանան կերած չեն լինում: Սրանցից մեկն ասում ա.
— Բի մին ես կծեմ, թե ինձ բան չեղավ, դուն էլ կուտես:
Սա հենց կծում ա բանանը, գնացքը մտնում ա թունել: Էն մյուսը հարցնում ա.
— Հըըը՞, ո՞նց ա:
Նա էլ.
— Ապո, ուտես ոչ, հենց կծեցի, աչքերս քոռացան:

***

Էս մի կիրովականցի մարդ Երևանում ա լինում, երթևեկություն, շարժում, մլորած ա մնում, մեկ էլ մեկը մոտենում ա, թե՝
-Հայրիկ ջան, չէի՞ք ասի՝ ո՞նց կարող ենք Oպերա գնալ:
-Տղա ջան, որ ինձ հարգեցիր ու հարցրեցիր, հլե ոնց ուզում ես, գնա:

***

-Այ հեր, հլա տնայինս մին նայի, իքսը կարըմ չեմ քթնեմ:
-Ա, դրան մեր վախտովն էլ էին ման գալի, հլա քթա՞ն ոչ:

***
— Վազգեն, ինչո՞ւ չես ժամանակին տուն գալիս:
— Ի՞նչ է պատահել, որ…
— Շուտ արի, որ պարապ չմնամ, զրից անենք:
— Այ կնիկ, քո զրիցն էլ կռի՞վն ա…

***
— Էդ ընչի՞ եք իրար միս ուտում:
— Ինձ ասեց` հո շա՞շ չես:
— Այ տա, էդքան հասարակ հարցին չես կարըմ ասես` հա կամ չէ…

***
— Մտածիր, նոր խոսիր, էլի ըլանի-ըլանի խոսում ես:
— Այ տա, որ առանց մտածելու կարըմ եմ խոսեմ, էլ ընչի՞ չրչարվեմ` անտեղի մտածեմ:

***
Լոռեցուն ասում են.
-Էն հեռու անտառը տեսնըմ ես:
Լոռեցին պատասխանում է.
-Չէ ծառերը խանգարում են:

Լրացուցիչ կրթություն
Առանձնացրու քեզ համար հետաքրքիր մի քանի բառ Լոռվա բարբառից և գրիր այդ բառերի գրական տարբերակները: Օրինակ՝ բիձա՝ հորեղբայր, զրից՝ զրույց…

Իշատռտռուկ — վայրի բանջար

Խլուզ — վախկոտ

Թահնա — կավ կամ ցեխ կրելու հարմարանք 

Անչոբան — առանց հովվի

Գիլառեխ —  մեծաբերան

Բուլամա — որ ծնած կովի կաթից եփած ջրալի դալ, պղտոր

Ծիմոն — ծառի խեժ

Ժնգահամ — ժանգի համ 

Բչալ — բառաչել 

Ալատուտուզ — ծայրը կարմիր

Լոռվա բարբառային բառեր

Առաջադրանքներ՝

1․

Ընտրիր նկարին համապատասխան պնդումները: 

 Տրված ուղիղները`

• չեն հատվում
• զուգահեռ են
• հատվում են

2․Եթե հարթության վրա երկու ուղիղներ զուգահեռ են, ապա այդ ուղիղները չեն հատվում:

• ճիշտ է
• սխալ է

3․c ուղիղը հատում է a և b զուգահեռ ուղիղները՝ a∥b: Նշիր այն պնդումները, որոնք ճիշտ են:  

• Միակողմանի անկյունների գումարը 360 աստիճան է:
• Խաչադիր անկյունները հավասար են:
• Համապատասխան անկյունները հավասար են:
• Խաչադիր անկյունների գումարը 360 աստիճան է:
• Համապատասխան անկյունների գումարը 360 աստիճան է:
• Միակողմանի անկյունները հավասար չեն:

 4․Ճիշտ է արդյո՞ք հետևյալ պնդումը`EI∥AB: 

• սխալ է
• ճիշտ է

 5․Հայտնի է, որ երկու զուգահեռ ուղիղներ հատվում են երրորդ ուղղի կողմից:

Եթե∢7=15°,ապա∢3=°15-ի:

6․c ուղիղը հատում է a և b ուղիղները: Նշիր այնպիսի անկյուն, որը տրվածի հետ կազմի խաչադիր անկյունների զույգ: 

 ∢5-ը և

• 6
• 1
• 3
• 4
• 7
• 8
• 2

7. Գտիր այնպիսի անկյուն, որը տրվածի հետ կազմի համապատասխան անկյունների զույգ: ∢8-ը և

• 3
• 6
• 1
• 4
• 7
• 2
• 5

8․c ուղիղը հատում է a և b զուգահեռ ուղիղները:
Նշիր 4 անկյանը հավասար անկյունները: 

• 8
• 1
• 5
• 3
• 7
• 6
• 2

9․Երկու զուգահեռ ուղիղները հատվում են երրորդ ուղղի կողմից: 

 Գտիր այն անկյունը, որի գումարը տրվածի հետ հավասար է 180 աստիճանի:  ∢7-ը և 

• 8
• 6
• 2
• 5
• 3
• 4
• 1

10․Գծիր ABC եռանկյունը և տար DE∥CA հատվածները: Հայտնի է, որ՝ D∈AB, E∈BC, ∢CBA=71°,∢EDB=42°

<BDE = <A

<A + <B + <C = 180

<C = 180 — (42 + 71) = 67

Հաշվիր ∢BCA=67^o

11․Այս գծագրի վերաբերյալ հայտնի է հետևյալը՝ DB=BC, DB∥MC, ∡BCM=158° Գտիր ∡1 անկյան մեծությունը: ∡1=

158 : 2 = 79

^oեռանկյուն BDC հավասարասրուն եռանկյուն է, իսկ հավասարասրուն եռանկյան հիմքին առընթեր անկյունները հավասար են հետևաբար <1 = 79^o

1. Գրել դերանվան յուրաքանչյուր տեսակից մի քանի օրինակ:

Անձնական – ես

Ցուցական – այն

Փոխադարձ – միմյանց

Հարցական – ինչպե՞ս

Հարաբերական – որը

Որոշյալ – ամեն մեկը

Անորոշ – որևէ

Ժխտական – ոչինչ

2. Առանձնացնել դերանունները: Որոշել դրանց տեսակը:

Ինչ-որ(անորոշ դերանուն) ձայներ են հասնում ականջիս,

Ու ես(անձնական դերանուն) տարբերել չեմ կարողանում…

Այսքա՜ն(ցուցական դերանուն) շատ թիթեռ չեմ տեսել ես(անձնական դերանուն) դեռ…

Խարույկի մոտ ոչ ոք(ժխտական դերանուն) չկար:

Ո՞վ (հարցական դերանուն) կարող է նրա(անձնական դերանուն) հետ վիճել:

Իմ(անձնական դերանուն) սիրտը տիեզերք է:

Դու(անձնական դերանուն)  ինձ(անձնական դերանուն)  չես լսում ձմռան փոթորկում…

Մենք(անձնական դերանուն)  միշտ ենք հպարտանում քեզնով(անձնական դերանուն):

Գետի այն(ցուցական դերանուն) կողմից ձայն էր գալիս. դա(ցուցական դերանուն)  թշնամու բանակն էր:

Այստեղ(ցուցական դերանուն)  է անցել իմ (անձնական դերանուն)մանկությունը:

Սա(ցուցական դերանուն) քեզ (անձնական դերանուն) կօգնի ճիշտ կողմնորոշվել:

Նրանք (անձնական դերանուն) թշնամաբար էին նայում միմյանց (փոխադարձ դերանուն):

Կարոտավառ երազում ենք միշտ իրար(փոխադարձ դերանուն):

Թվում է՝ կյանքում ամե՜նքն(որոշյալ դերանուն) են խելոք,

Ամե՜նքն(որոշյալ դերանուն)  են իրոք ամե՜ն ինչ(որոշյալ դերանուն)   զգում…

Մի քանի(անորոշ դերանուն) աշակերտ կմասնակցեն ճամփորդությանը:

Խոստանում եմ ոմանց նման իզուր տեղը չխոստանալ…

Ես(անձնական դերանուն)  չգիտեի, թե ինչ է սերը,

Ի՞նչն էր(հարցական դերանուն) այդքան(ցուցական դերանուն) շուտ ինձ(անձնական դերանուն) տնից հանում,

Ինչո՞ւ էր(հարցական դերանուն)  երկար տևում գիշերը,

Եվ ինչի՞ց էր(հարցական դերանուն), որ(հարաբերական դերանուն) քունս չէր տանում…

Այն(ցուցական դերանուն) աղբյուրը, որի(հարաբերական դերանուն)  մոտ նստել էր հովիվը, ուղեցույց է բոլորի համար:

Խոսքերը, որոնցով կգերես մարդկանց, պետք է լինեն անկեղծ:

3. Հոլովել ես, նրանք, սա, իրար, ոմանք դերանունները:

Ուղղական – ես, նրանք, սա, ոմանք, —։

Սեռական – իմ, նրանց, սրա, ոմանց, իրար։

Տրական – ինձ, նրանց, սրան, ոմանց, իրար։

Հայցական – ինձ, նրանց, սա (սրան), ոմանց, իրար։

Բացառական – ինձանից, նրանցից,սրանից, ոմանցից, իրանցից։

Գործիական – ինձնով, նրանցով, սրանով, ոմանցով, իրանցով։