Լրացուցիչ կրթություն (տանը)

Պատասխանիր հետևյալ հարցերին.

  1. Ո՞ր օրերն էին կորած հերոսի համար, թվարկիր:

Իր հարսնացումժն նրանից հեռացել և նա նույնիսկ չէր կանչում նրան: Իր եղբայրը շատ վատ վիճակում էր և նա նույնիսկ չէր գնում իր եղբոր մոտ: Իր Շունը սպասում էր նրան, իսկ նա նույնիկ չէր մտածում նրա մասին:

  1. Քո կարծիքով՝ ինչո՞վ էին նման այդ օրերն իրար:

Այդ օրերը նման նրանով, որ Էռնեստ Կաձիրան մտածում էր նրա մասին և իր հարստության մասին:

Դինո Բուցատի

ԿՈՐՍՎԱԾ ՕՐԵՐ

Մի քանի օր հետո, ինչ դարձել էր շքեղ ամառանոցի տեր, Էռնեստ Կաձիրան, տուն վերադառնալով, հեռվից նկատեց մի մարդու, ով, մի արկղ ուսերի վրա դրած, դուրս ելավ ցանկապատի երկրորդական դռնից ու այն դրեց մի բեռնատարի վրա: Չհասցրեց հասնել նրան, նախքան նա կմեկներ: Այդժամ նստեց մեքենան ու գնաց նրա ետևից: Բեռնատարը գնաց երկար՝ մինչև քաղաքի ամենահեռու ծայրամասը ու կանգ առավ մի ձորի պռնկին:
Կաձիրան իջավ մեքենայից ու գնաց տեսնելու: Անծանոթը վայր բերեց արկղը բեռնատարի վրայից ու մի քանի քայլ անելուց հետո այն շպրտեց քարափին, ուր լցված էին արդեն հազարավոր այդպիսի արկղեր:
Մոտեցավ այդ մարդուն ու հարցրեց.
-Տեսա, թե ինչպես այս արկղը դու տարար իմ այգուց: Ի՞նչ կար դրա մեջ: Եվ ի՞նչ են նշանակում այս բոլոր արկղերը:
Մարդը նայեց նրան ու ժպտաց.
-Դրանցից դեռ էլի կան բեռնատարի վրա, որ պիտի դեն նետվեն: Չգիտե՞ս: Դրանք օրեր են:
-Ի՞նչ օրեր:
-Քո օրերը:
-Իմ օրե՞րը:
-Քո կորսված օրերը: Օրերը, որ դու կորցրել ես: Դրանց սպասում էիր, ճի՞շտ է: Դրանք եկան: Ի՞նչ արեցիր դրանց հետ: Նայի՛ր դրանց, անփոփոխ են, դեռևս լիքը: Իսկ հիմա՞:
Կաձիրան նայեց: Կազմել էին մի ահռելի կույտ: Դարալանջով իջավ ներքև ու բացեց դրանցից մեկը:
Ներսում մի աշնանային ճանապարհ էր, իսկ ծայրին՝ Գրացիելան էր՝ իր հարսնացուն, ով հեռանում էր ընդմիշտ: Իսկ ինքը նրան նույնիսկ չէր կանչում:
Բացեց մեկ ուրիշը ու դրա մեջ տեսավ հիվանդանոցային մի սենյակ, իսկ մահճակալին՝ իր եղբայր Ջոզուեին, որի վիճակը վատ էր, որը նրան էր սպասում: Բայց ինքը գործերով ինչ-որ տեղ էր մեկնել:
Բացեց երրորդը: Հինավուրց խունացած տան ճաղերի ետևում Դակն էր` իր հավատարիմ գամփռը, որ սպասում էր նրան արդեն երկու տարի, և որի կաշին ու ոսկորներն էին մնացել: Իսկ ինքը չէր էլ մտածում վերադառնալու մասին:
Ինչ-որ ցավ զգաց իր ներսում՝ ստամոքսի մեջ: Բեռնաթափող մարդը կանգնած էր ուղիղ ձորի պռնկին, անշարժ՝ որպես դահիճ:
-Պարո՛ն, -գոռաց Կաձիրան. -Լսեցե՛ք: Թողե՛ք, գոնե այդ երեք օրերը վերցնեմ: Աղաչո՛ւմ եմ ձեզ: Գոնե այդ երեքը: Ես հարուստ եմ: Ձեզ կտամ՝ ինչ-որ ուզենաք:
Բեռնաթափող մարդը մի շարժում արեց աջ ձեռքով՝ կարծես մատնանշելու համար մի անհասանելի կետ, կարծես ասելու համար, թե արդեն չափազանց ուշ է և ոչ մի դարմանում այլևս հնարավոր չէ: Հետո չքացավ օդի մեջ, ու վայրկենապես անհետացավ նաև առեղծվածային արկղերի ահռելի կույտը:
Ու թանձրանում էր գիշերվա խավարը:

Տնային աշխատանք

  1. Հաշվե՛ք (a + b) + c և (c + b) + a արտահայտությունների արժեքները, եթե

բ)a = 10 17/30

b = -8 9/25

c = -12 11/20

(10 17/30 + (-8 9/25)) + -12 11/20 = 55 29/30

10 17/30 + (((-8 9/25) + (-12 11/20)) = 55 29/30

  1. Հաշվե՛ք a (b c) և c (b a) արտահայտությունների արժեքները, եթե՝

a = +5/9

b = -4 6/7

c = -1 8/9

+5/9 x (( -4 6/7) x (-1 8/9)) = 3 475/567

-1 8/9 x ((-4 6/7) x ( +5/9)) = 3 475/567

  1. Ռացիոնալ թվերը ներկայացնելով ամբողջ թվերի հարաբերության տեսքով՝ կատարե՛ք գումարում.

բ)-2 7/8 + (-13/16) = -23/8 + -13/6 = -59/16 = -3 8/16 = -3 1/2

դ)-9/14 + 1 2/7 = 11/14

  1. Կատարե՛ք ռացիոնալ թվերի բաժանում՝ նախապես դրանք գրի առնելով ամբողջ թվերի հարաբերության տեսքով.

բ)(-2/3) : (+ 1 5/6) = (-2/3) : (6/30) = 2/15

դ)(-7 4/9) : (-11 2/9) = 63/9 : 101/9 = 67/101

  1. Ապրանքի գինը 15 %­ով բարձրացնելուց հետո այն դարձավ 46000 դրամ։ Ինչքա՞ն էր ապրանքի սկզբնական գինը։

Լուծում

46000 : 115 * 100 = 40000

Պատ՝ 40000 դրամ

Գրավոր աշխատանք

էթթփ՝եէէփ

1.Ասել էի, որ տուն վարձեր ու իր իրերը տաներ։ (Վարձել, վարձ)։

Ուզածդ շատ վարձ էր, դրա համար էլ տղան հեռացավ։ (Վարձել, վարձ)։

2.Հիվանդի գլուխը կապեր ու գնար բժշկի հետևից։ (Կապել, կապ

Այսքան ամուր կապեր քանդել հեշտ գործ չէ։ (Կապել, կապ)։

3.Աղջիկը բարալիկ ծամեր ուներ։ (Ծամել, ծամ

Դեղը պիտի ծամեր ու կուլ տար։ (Ծամել, ծամ)։

4.Պարզ է, էր այդքանից հետո պիտի կտուրը կաթեր։ (Կաթել, կաթ)։

Ամանում այծի կաթ էր։ (Կաթել, կաթ)։


ոոոոո

Պատի ծեփ դառնալ – գունատվել

Պայման կապել — պայմանավորվել

Քիթը կախել — նեղվել

Բերանը բաց մնալ — զարմանալ

Իրեն պատեպատ տալ — նյարդայնանալ

ոդետե

Մի անգամ Նապոլեոնը հյուրասիրում էր բժշկին։ (Օրերից մի օր)։

Դարձել է  գեղարվեստական

Երբ բժիշկը հարբել էր, կայսրը հարցրեց․

-Մի՛ լռի՛ր, բժիշկ, ասա՛, քո ամբողջ կյանքում քանի՞ մարդ ես սպանել։ (Բերանդ ջուր մի՛ առ, էն աշխարհն ես ուղարկել)։

Դարձել է ավելի  կոպիտ։

Բժիշկը պատասխանեց․

Երեք հարյուր հազարով պակաս մարդ եմ սպանել, քան դուք։ (Գրողի ծոցն ուղարկել):

Դարձել է ավելի վիրավորական և կոպիտ։

սքքռքոֆքե

Նրա ստեղծած զարդանկարը հնագույն արվեստն է հիշեցնում։

Ծննդյան օրը փոքրիկին նկարազարդ մի գիրք նվիրեցին։

Հագին զարդանախշ կտորից սովորական զգեստ էր, որ նրան շատ էր սազում։

Տաճարի նախշազարդ արտալոցված է մեր երկրի բնությունը։

Նրա մեքենագիրը  ամբողջ գիշերը չխչխկում էր։

Ինձ գրամեքենան էջեր տվեց ու խնդրեց, որ անպայման կարդամ։

ֆֆռեեե

Ա — Հրակարմիր, ջերմաստիճան, կիսագունդ, արևափայլ, թեյաման, գրադարան, դեղատուն։

Բ — Հրեղեն, կարմրավուն, ջերմոց, ջերմային, ջերմոցային, աստիճանական, կիսատ, գնդակ, անփայլ, արևային, թեյնիկ, գրային, տնակ։

Ա խմբում բարդ բառեր են, Բ խմբում ածանցավոր։

Դասարանական աշխատանք

31A86BC1-4596-4A9A-8C92-C74A82816F44

1)Մագնիսները լինելով իրարից հեռու, էլեկտրականացած մարմինները կարող են փոխազդել։

2)Որոշ մարմիններ երկար ժամանակ կարող են պահպանել իրենց մագնիսական հատկությունները։ Այդ մարմինները կոչվում են հաստատուն մագնիսներ։

3) Այն մասերը, որտեղ մագնիսական ազդեցությունը ավելի ուժեղ է, անվանում են բևեռներ։

4) Կողմնացույցի ամենակարևոր մասը դա այն փոքրիկ մագնիսն է։ Կողմնացույցի աշխատանքը պայմանավորված է նրանով, որ Երկիրը նույնպես մագնիս՝ իր մագնիսական բևեռներով։

5)Մագնիսները օգտագործման բնագավառըւ մեծ է։ Մագնիսները լինում օրինակ՝ խաղալիքների մեջ, հեռախոսների, նաև օգտագործվում է բժշկության մեջ և կենցաղում։

Հողմաէլեկտրակայան

Հողմաէլեկտակայանը աշխատում է քամու միջոցով։ Այն բաղկացած է հողմաշարժիչից, էլեկտրական հոսանքի գեներատորից, հողմաշարժիչի և գեներատորի աշխատանքը կառավարող ավտոմատ սարքերից։ Հողմաէլեկտրակայանները կառուցվում են գյուղական վայրերում, անապատային, կիսաանապատային, արկտիկական և այլ գոտիներում։ Աշխարհում առաջին հողմէլեկտրակայանը։ Կառուցվել է 1929-1930 թթ.-ին, ԽՍՀՄ-ում (Կուրսկ քաղաքում)։Միջին և մեծ հզորության հողմաէլեկտրակայաններն արտադրում են փոփոխական հոսանք։ Քամու բացակայության դեպքում աշխատելու համար հողմաէլեկտրակայանն ունի պահեստային ջերմային շարժիչ։

Դասարանական աշխատանք

827. Հաշվե՛ք (a + b) + c և (c + b) + a արտահայտությունների արժեքները,
եթե՝

ա)a = -3 8/9

b = -4 5/12

c = +2 4/15

(a + b) + c = 6 14/360

828. Հաշվե՛ք a ⋅ (b ⋅ c) և c ⋅ (b ⋅ a) արտահայտությունների արժեքները,
եթե՝

ա)a =-2 2/1

b = -6 3/5

c = +3 3/4

-5/2 x (33/9 x 15/4) = -5/2 x (-99/4) = 495/8 = 61 7/8

a ⋅ (b ⋅ c) = 61 7/8

833. Ռացիոնալ թվերը ներկայացնելով ամբողջ թվերի հարաբերության
տեսքով՝ կատարե՛ք գումարում.

ա) -3/10 + 4 7/10 = 3/10 + 47/10 = 47/10 = 4 2/10, = 4 2/5

ե)-5 1/5 + (-6 4/5) = -11 5/5 = -12

835. Կատարե՛ք ռացիոնալ թվերի բաժանում՝ նախապես դրանք գրի
առնելով ամբողջ թվերի հարաբերության տեսքով.

ա)(+3 2/5) : (-1 1/5) = 17/5 : (-6/5) = 15/5 X (-5/6) = 17/6 = -2 5/6

ե) (-47 1/2) : (+2 2/5) = -95/2 : 12/5 = 475/24 = 19 19/24

840. Երեք օրում խանութում վաճառվել է թենիսի 45 գնդակ։ Առանձին
օրերին վաճառված գնդակների քանակները հարաբերում են
իրար այնպես, ինչպես 3 ։ 2 ։ 4, այսինքն՝ առաջին օրը վաճառել են
բոլոր գնդակների երեք մասը, երկրորդ օրը՝ երկու մասը, իսկ
երրորդ օրը՝ չորս մասը։ Քանի՞ գնդակ է վաճառվել խանութում
ամեն մի օրը։

3 + 2 + 4 = 9

45 : 9 = 5

5 X 3 = 15

5 X 2 = 10

5 X 4 = 20

 

 

 

 

 

Լրացուցիչ աշխատանք

Ընտրած ու ընթերցած բարբառային տեքստը ներկայացնում ենք տեսանյութով` վերջում նաև մեր կարծիքը ներկայացնելով դրա մասին:

Մի ժամանակ արքան երազներ էր տեսնում: Մի երազի մեջ գելեր էին, մյուս երազի մեջ աղվեսներ, իսկ ամենավերջին երազի մեջ գառներ: Ժամանակ առ ժամանակ նա մի երազ էր տեսնում: Եվ վերջում պարզվում է, որ գելերը խորհրդանշում էին աղքատություն, աղվեսները՝ խաբեություն, իսկ գառերը՝ հանգստություն կամ խաղաղություն:

Պարապմունք 2

Հույն–պարսկական պատերազմների ընթացքում Հունաստանում տեղի ունեցավ ժողովրդավարության հետագա խորացում:Կատարվեցին բարենորոգումներ, որոնք իրենց տրամաբանական ավարտին հանգեցին ականավոր պետական գործիչ Պերիկլեսի օրոք:

Տասնհինգ տարի անընդմեջ նա ընտրվեց առաջին ստրատեգոս:

Պերիկլեսը կարգավորեց Աթենքի հասարակական կյանքի բոլոր կողմերը՝ կարևորելով նախ և առաջ քաղաքացիության հարցը: Քաղաքացի ճանաչվեցին շուրջ 50 000 չափահաս տղամարդիկ, որոնց ծնողները աթենացիներ էին: Կանայք ու երեխաները, ինչպես նաև բազմաքանակ օտարերկրացիները, որոնք բնակվում էին Ատտիկայում, քաղաքացի չէին համարվում: Աթենացիների հետ նրանք կազմում էին երկրի ազատ բնակչությու նը՝ մոտ 350 000 մարդ:
Նրանց հակադրված էին անազատները՝ մեծ մասամբ օտար ծագումով ստրուկներ: Նրանք պատկանում էին իրենց տերերին, իրավազուրկ էին և կազմում էին Ատտիկայի բնակչության մոտ 20 տոկոսը:
Պերիկլեսն օրենքով սահմանեց քաղաքացիների իրավահավասարությունը: Անկախ իրենց ունեցվածքային, մտավոր ու կրթական մակարդակից՝ Աթենքի քաղաքացիներն օրենքի առաջ հավասար էին: Պետական պաշտոն վարելու համար սահմանվեց աշխատավարձ: Ամենաաղքատ քաղաքացիներն անգամ հնարավորություն ստացան մասնակցելու պետական գործերին:
Մեծացավ Աշխարհաժողովի դերը: Այն ընդունում էր պետական բոլոր օրենքները և հետևում դրանց կատարմանը: Աշխարհաժողովը պարբերաբար քննարկում էր բոլոր պաշտոնյաների հաշվետվությունը, որոշում արտաքին քաղաքականության կարևորագույն խնդիրները: Իսկ ընթացիկ խնդիրները լուծում էր Պետական խորհուրդը, որը ենթակա էր Աշխարհաժողովին:
Պերիկլեսյան Աթենքը դարձավ արվեստների և գիտության կենտրոն: Այստեղ ապրում ու ստեղծագործում էին շատ նշանավոր պատմագիրներ, իմաստասերներ, թատերագիրներ, ճարտարապետներ, նկարիչներ, քանդակագործներ: Քաղաքում կառուցվեցին բազմաթիվ տաճարներ, պետական ու բնակելի շինություններ: Աթենքը վերածվեց Հունաստանի մշակութային կենտրոնի:
Պոլիսային կարգի անկումը 
Ք.ա. 431–404 թթ. Հունաստանում ընթացավ այսպես կոչված Պելոպոնեսյան պատերազմը: Հույները կռվում էին միմյանց դեմ՝ հողի, հարստության և ազդեցության համար: Հիմնական ախոյանները Աթենքը և Սպարտան էին:

Պատերազմը քայքայեց երկրի տնտեսությունը, սրեց նեքին հակասությունները: Դրան հետևեցին սովն ու համաճարակը: Այս ծանր պայմաններում հունական զարգացած պոլիսներում միաձույլ դեմոսը սկսեց վերասերվել ամբոխի: Նրան օտար դարձան բարձր գաղափարները: Ի հայտ եկավ քաղաքական գործիչների մի նոր սերունդ, որն առաջնորդվում էր ոչ թե հասարակության, այլ սեփական շահերով:
Նրանց կոչում էին ամբոխավարներ: Ընտրակաշառքով և գեղեցիկ խոստումներով նրանք ժողովրդին դարձնում էին կույր գործիք:
Ընդունված է համարել, որ այս իրադարձություններով ավարտվեց Հին Հունաստա-նի դասական դարաշրջանի պատմությունը:

Домашняя работа

1.Прочитайте сказку.

Жили когда-то муж с женой. И не очень-то были они по нраву один другому.
Муж обзывал жену дурёхой, а та его – дурнем, так они всегда и ссорились.
Как-то муж купил несколько пудов рису и масла, взвалил их на носильщика и приволок домой.
Жена вышла из себя:
– А ты ещё сердишься, когда тебя дурнем обзывают! Ну куда нам столько масла и рису! Поминки по отцу или свадьбу сына справляешь, что ли?
– Да какие там поминки, какая свадьба! Что ты болтаешь, баба? Возьми и припрячь. Это для барекендана.
Жена успокоилась, взяла и спрятала. Уже немало дней прошло, жена ждёт, ждёт, а Барекендана всё нет.
И вот однажды сидит она у порога и видит: кто-то торопливо идёт по улице.
Прикрывает она ладонью глаза от солнца и кричит:
– Братец, а братец, а ну-ка, погоди!
Прохожий останавливается.
– Не ты ли Барекендан будешь, братец?
Смекнул прохожий, что у женщины не все дома, и думает: “Дай-ка скажу, что я Барекендан и погляжу, что из этого выйдет”.
– Да, сестрица, я и есть Барекендан. Что скажешь?
– А то скажу, что давно пора тебе забрать от нас рис да масло. Мы не нанимались хранить твоё добро. Надо и совесть знать!
– Что же ты сердишься, сестричка-джан? За ними-то я и пришёл: искал ваш дом, да всё никак не мог найти.
– Ну так иди и забирай!
Прохожий входит в дом, забирает масло и рис. Поворачивается пятками к дому, лицом к своей деревне, и поминай как звали!
Возвращается муж, жена ему и говорит:
– Приходил этот Барекендан, я швырнула ему его добро – унёс!
– Какой Барекендан? Какое добро?
– Да вот масло и рис. Вижу, идёт – наш дом ищет. Позвала я его, пробрала как следует, взвалила ему мешок на плечи, он и унёс.
– Ах, чтоб дом твой рухнул, глупая! Недаром я всегда говорю, что ты дурёха! В какую сторону он пошёл?
– А вон туда.
Вскочил муж на коня и помчался за Барекенданом.
Барекендан обернулся и видит – догоняет его верховой. Смекнул, что это, должно быть, муж той женщины.
Вот всадник догнал его:
– Добрый день, братец!
– Доброго здоровья!
– Не прошёл ли по этой дороге кто-нибудь?
– Прошёл.
– А что он нёс за плечами?
– Масло и рис.
– Вот его-то мне и нужно! А давно ли он прошёл?
– Да уж порядочно.
– Если я поскачу за ним, успею догнать?
– Где тебе! Ты верхом, а он пешком. Покуда твой конь будет переступать четырьмя ногами: раз-два-три-четыре, он на своих на двоих бегом: раз-два, раз-два, раз-два – и нет его!
– А как же мне быть?
– Как тебе быть? Хочешь, оставь у меня коня, а сам, как он, беги на своих на двоих – может быть, догонишь.
– Да, это ты верно говоришь.
Слезает муж с коня, оставляет его у прохожего, а сам пускается пешком в путь.
Как только скрылся он из виду, Барекендан взвалил на коня свою ношу, свернул с дороги и ускакал.
А муж идёт, идёт пешком, видит – не догнать.
Поворачивает обратно, а уж ни прохожего, ни коня нет.
Возвращается домой, и снова начинают они ссориться: муж – из-за масла и риса, а жена – из-за коня.
И до сих пор всё ещё ссорятся муж и жена. Он её обзывает дурёхой, а она его – дурнем.
А Барекендан слушает да посмеивается.

2. Вставьте предлоги:   Без? Около? Вокруг? Из? До? От? С? Из-за? У? Для? Вместо?

Я перевожу текст без словаря (словарь).
2. Чай без сахара (сахар) невкусный.
3. Машина остановилась около дома (дом).
4. Дети бегали вокруг стола (стол).
5. Эти спортсмены приехали из России, из Германии, из Финляндии, из Украины, из Кореи, из Беларусь (Россия, Германия, Финляндия, Украина, Корея, Беларусь).
6. Люди выходят из театра (театр).
7. Из Москвы (Москва) до Санкт-Петербурга (Санкт-Петербург) 649 километров (километр).
8. С утра (утро) до вечера (вечер) мы работали в библиотеке.
9. До болезни (болезнь) профессора лекции не было.
10. Отпуск нужен  для успешной работы(успешная работа).
11. У этой женщины (эта женщина) красивый голос.
12. Вместо лекции (лекция) будет экскурсия по музею.
13. Стол стоит около окна (окно).

3.Вместо точек поставьте слово  в нужной форме с предлогом.

1.Недавно мой друг был у глазного врача (глазной врач).
2. Мой брат легко достаёт до потолка (потолок).
3. Люди борются за (мир) без войны (война).
4. Лейла очень скучает по дому (дом).
5. Я увидел декана у окна автобуса (окно автобуса).
6. Декан регулярно выступает перед студентами (студенты).

Տնային աշխատանք

821. Համոզվե՛ք, որ ռացիոնալ թվերի տրված զույգի համար գումարման տեղափոխական օրենքը ճիշտ է.

բ) 8/9 + (-5/6) = +3/54

(-5/6) + 8/9 = +3/54

դ)(-3 2/3) + 4 7/19 = 1 34/114

4 7/19 + (-3 2/3) = 1 34/114

822. Համոզվե՛ք, որ ռացիոնալ թվերի տրված զույգի համար բազմապատկման տեղափոխական օրենքը ճիշտ է.

բ)(-2/3) x 3/5 = 2/5

3/5 x (-2/3) = -2/5

դ)(-2 1/2) x (-3 8/9) = 9 13/18

(-3 8/9) x (-2 1/2) = 9 13/18

823. Ստուգե՛ք, որ ռացիոնալ թվերի տրված եռյակի համար գումարման զուգորդական օրենքը ճիշտ է.

բ)(+7/8 + (-5/12)) + (-5/6) = -9/24

+7/8 + ((-5/12 + (-5/6)) = -9/24

դ)((-2/9 + (-5/6)) + 2/3 = -6/18

(-2/9) + ((-5/6) + 2/3) = -6/18

824. Ստուգե՛ք, որ ռացիոնալ թվերի տրված եռյակի համար բազմապատկման զուգորդական օրենքը ճիշտ է.

բ)((-9/10) x (-9/10)) x (-7) = 126/100

(-9/10) x ((-9/10) x (-7)) = 126/100

դ)(0 x (-17/18)) x (-30/31) = 0

0 x ((-17/18) x (-30/31)) = 0

832. Տրված ռացիոնալ թիվը ներկայացրե՛ք երկու ամբողջ թվերի հարաբերության տեսքով.

բ)-8 1/2 = 17 : 2

դ)-13 37/50 = 687 : 50