Վանի թագավորոթյունը հիմնադրվել է մ. թ. ա. XIII–XI դարերում։Առաջին վկայված արքան Արամե Ուրարտացին է։ Ըստ այլ Վանա թագավորությոնը հիմնադրել է  Սարդուրի I-ն է։Մ․ թ․ ա․ 830-ական թվականներին կառուցել է Տուշպա (Տոսպ) մայրաքաղաքը։ Տուշպայի արձանագրություններում Սարդուրի I իրեն անվանել էր «Նաիրի երկրի արքա» և ներկայացել «մեծ արքա, հզոր արքա, տիեզերքի արքա, արքաների արքա» տիտղոսներով։ Սարդուրի I-ի օրոք Վանի թագավորությունը տարածվել է ոչ միայն Վանա լճի ավազանում, այլև Հայկական Տավրոսից հարավ։ Մ. թ. ա. մոտ 825–810 թ-ին Սարդուրի I-ին հաջորդել է որդին` Իշպուինին: Նա կատարել է մի շարք բարեփոխումներ։ Իսկ Իշպուինին հաջորդել է նրա որդին՝ Մենուան։ Կարևոր էին գրային (տեղական սեպագրի ստեղծումը) և բարեփոխումները ,որոնք արձանագրվել են «Խալդյան դարպասի»։Մենուայի օրոք Վանի թագավորությունը հասել է հզորության։ Մենուայի բանակն առաջին անգամ դուրս է եկել Արևմտյան Եփրատի բնագիծ` սպառնալով անդրեփրատյան պետություններին: Մենուան հատուկ ուշադրություն է դարձրել ռազմական շինարարությանը` ստեղծելով մեծ ցանց: Մենուայից հետո հաջորդում է Արգիշտի I։ Վանի թագավորությունը հասել է հզորության գագաթնակետին: Տերությունը ձգվել է մինչև տարմեր ավազաններ։ Արգիշտի I հետո հաջորդում է նրա որդի՝ Սարդուրի II-ը։ Նրա օրոք տերության կառավարման համակարգում նկատվում է կարևոր անցում, որ թագավորոթյունների մի մասը վերածվել է վարչական միավորների։ Սարդուրի II-ի օրոք տերությունն ունեցել է առավելագույն տարածքը։

1.Հետեւյալ նյութերից առանձնացրե՛ք հիդրօքսիդները։

СaO,NaOH,Na2O, NaCl,  FeO, KOH, H2SO4, ZnO,  SnO, Ca(OH)2, HCl, NaNO3, BeO, H3PO4, KNO3,Mg(OH)2:

NaOH, KOH, Ca(OH)2, Mg(OH)2:

 

2.Որքա՞ն ճանապարհ կանցնի շնաձուկը 3 ժամում, եթե ընթանա 600կմ/ժ արագությամբ:

T = 3 ժամ

V = 600

Անհայտ է — S = T x V

600 x 3 = 1800

422. 422. Գրե՛ք որևէ յոթ ամբողջ թվեր, որոնք մեծ են՝

բ) –6-ից — -5, — 4, — 3, — 2, — 1,0, 100, 3:

դ) 0-ից – 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7:

ե) 2-ից —  10, 45, 65, 75, 35, 23, 11:

է) –5-ից – 0, — 4, — 3, -1, 9, 80, 29:

ը) 5-ից – 6, 10, 155, 34, 67, 87, 90:

 

424. Գրի՛ առեք հետևյալ պնդումները՝ օգտագործելով անհավասարությունների

նշանները.

ա) 11-ը մեծ է 0-ից,

11 > 0

բ) –7-ը փոքր է 0-ից,

-7 < 0

գ) –10-ը բացասական թիվ է ( այո)

դ) 2-ը դրական թիվ է ( այո):

 

425. Գտե՛ք այն բոլոր ամբողջ արժեքները, որոնք աստղանիշի

փոխարեն գրելու դեպքում կստացվի ճիշտ անհավասարություն.

ե) –14 < — 6 < –5,

բ) –4 < -1 < 0,

 

426. Գրե՛ք ամենափոքր միանիշ, երկնիշ և եռանիշ ամբողջ թվերը։

 

Միանիշ — -9, 1:

Երկնիշ — -99, 10:

Եռանիշ — -999, 100:

 

427. Ո՞ր թվանշանները կարելի է գրել աստղանիշի փոխարեն,

որպեսզի ստացվի ճիշտ անհավասարություն.

բ) –8172 < –8672,        դ) –9869 > –9868։

 

437. Պահանջվում է պատրաստել սպիրտի և ջրի խառնուրդ, որում

ջուրը և սպիրտը ունեն 1 ։ 4 հարաբերությունը։ Քանի՞ լիտր ջուր և

քանի՞ լիտր սպիրտ պետք է վերցնել 10 լ այդպիսի խառնուրդ

ստանալու համար։

 

Խնդիր 1. Որքա՞ն ճանապարհ կանցնի շնաձուկը 2 ժամում, եթե ըն- թանա 50 կմ/ժ արագությամբ:

S = 50 ԿՄ

T = 2 ժ

50 X 2 = 100

2.Ո՞րն է ածխածին պարունակող վառելանյութերի վտանգը բնության

համար:

Ածխածին պարունակող վառելանյութը վառվելուց առաջացնում է ածխաթթու գազ, որը վտանգ է բնության համար։

3.

Ինչպե՞ս կարելի է որոշել` շարժվո՞ւմ է մարմինը, թե՞ ոչ:

Որպեսզի որոշենք թե նա շարժվում է պետք է նայել թե ինչպես է նա իր շարժման ձևը փոխում մյուս առարկաների հետ համեմատ:

 

4. Լրացրե՛ք բաց թողնված թվերը.

1 մ/վ = 1 կմ/ժ,

72 կմ/ժ = 7200000 սմ/վ

422. 422. Գրե՛ք որևէ յոթ ամբողջ թվեր, որոնք մեծ են՝

ա) –3-ից – 0, – 1, -2, 1,2,3,4,5:

գ) –7-ից — -6,- 5, — 4, — 3, — 2, — 1,0:

զ) 10-ից – 11, 12, 13, 14, 15, 16,17:

 

423. Հետևյալ անհավասարություններից որո՞նք են ճիշտ.

ա) -6 > 3,       գ) -6 > -7,      ե) -6 < -14,

բ) -6 > -3,       դ) -6 > 0,       զ) -6 < -5։

 

425. Գտե՛ք այն բոլոր ամբողջ արժեքները, որոնք աստղանիշի

փոխարեն գրելու դեպքում կստացվի ճիշտ անհավասարություն.

ա) 0 < 2 < 3,       գ) –4 < 1 < 3,

բ) –4 < -1 < 0,      դ) –5 < 4 < 5,

 

427. Ո՞ր թվանշանները կարելի է գրել աստղանիշի փոխարեն,

որպեսզի ստացվի ճիշտ անհավասարություն.

ա) –25 < –20, գ) –16930 > –16937,

 

436. Խանութում գործվածքի իրար հավասար երկու կտորներ կային:

Երբ առաջին կտորից վաճառեցին 16 մ, իսկ երկրորդից` 28 մ,

առաջինում 3 անգամ ավելի գործվածք մնաց, քան երկրորդում:

Սկզբում քանի՞ մետր գործվածք կար յուրաքանչյուր կտորում:

3 -1 = 2

28 — 16 = 12

12 : 2 = 6

28 + 6 = 34