Դասարանական աշխատանք.

1.Մանրացումը, լուծումը, գոլորշացումը երեւույթներ են, որոնց ընթացքում նոր նյութ չի առաջանում։ Դրանք ջրի գոլորշացումն է, կավճի կտորի մանրացումը, շաքարի լուծումը ջրի հետ  երեւույթներ են:

2.Ի՞նչ բնորոշ հատկանիշներով կարող է ուղեկցվել քիմիական ռեակ- ցիան:

Հոտի հայտնվելը և անհետանալը, համի փոփոխությունը, գազի անջատումը և կլանումը, գույնի փոփոխությունը, ջերմության կլանումը, լույսի անջատում, նստվածքի առաջացում:

3.Ներկայացրե՛ք շատ արագ եւ շատ դանդաղ ընթացող ռեակցիաների օրինակներ:

Դանդաղ ռեակցիա ընթացող երևույթներն են օրինակ՝ երկաթը խոնավ օդում մնալով առաջանում է ժանգ:

Արագները՝ լուցկու այրվելը :

4. Անտուան Լորանը ապացուցեց, որ այրման համար, տաքացնելուց բացի, անհրաժեշտ է օդի առկայությունը, ավելի ճիշտ՝ այդտեղ առկա թթվա-
ծինը:

5.Ի՞նչ նյութեր են առաջանում վառելանյութերի այրման հետեւանքով:

Ածուխ, ջուր  և այլն:

Տնային առաջադրանք 1

1* Բերվածներից որո՞նք են միացման ,որո՞նք  քայքայման ռեակցիաներ.

ա) C + O2 =CO2(միացման ռեակցիա)

բ) CH4 =H2 + C(քայքայման ռեակցիա)

գ) H2 + S = H2S(միացման ռեակցիա)

դ) FeS = Fe + S(քայքայման ռեակցիա)

2* Սովորի՛ր տարրի քիմիական նշանը և անվանումը

Na— նատրիում

Ca— կալցիում

Mg— մագնեզիում

Fe — երկաթ

C— ածխածին

O— թթվածին

H— ջրածին

S — ծծումբ

                                 Դասարանական առաջադրանքներ

143. Պատասխանե՛ք հետևյալ հարցերին.

ա) 1 մետրի քանի՞ տոկոսն է 1 դեցիմետրը.

10%

144. Ուսանողի թոշակն ավելացել է 2 անգամ։ Քանի՞ տոկոսով է

ավելացել թոշակը։

100

146. Ո՞րն է ավելի քիչ՝ 150-ի 80 %-ը, թե՞ 100-ի 120 %-ը։

120 = 120

148. Քանի՞ տոկոսով կմեծանա քառակուսու պարագիծը, եթե նրա

կողմը մեծացնենք 10 %-ով։

100 : 10 = 10

100 + 10 = 110

110 – 100 = 10

155. Ուղղանկյան լայնությունը 20 սմ է, որը նրա երկարության 1/3-ն է։

Գտե՛ք ուղղանկյան մակերեսը։

20 x 3 = 120

120 x 20 = 2400

Դասարանական աշխատանք 2

1. Ֆիզիկական երևույթներ – Սառույցի հալվելը մեզ օգնում է տանը,եղյամկի առաջանալը գեղեցկացնում է բնությունը:
2. Քիմիական երևույթներ – երբ մենք գնում ենք զանազան ճանպարհորդությունների մենք փայտը վառում ենք, որպեսզի  տաքանանք:

1. Իսկ ինչպե՞ս կարելի է հանգցնել կրակը:

Կրակը կարող ենք հանգցնել հողով, կրակմարիչով և այլն:

• Այրումը դա քիմիական երևույթ է, որը ուղեկցվում է ջերմության և լույսի անջատումով:

3 .Նշված երևույթներից որո՞նք են
ֆիզիկական, որոնք՝ քիմիական.

ա) երկաթի ժանգոտումը,(քիմիական)
բ) ջրի սառչումը,(ֆիզիկական)
գ) բենզինի այրումը,(քիմիական)
դ) ալումինի հալումը(ֆիզիկական)

Երկրորդ դասաժամ

Ստուգում ենք մեր գիտելիքները:

Եթե շաբաթվա ընթացքում լավ ես պատրաստել դասերդ և եղել ես ուշադիր դասաժամերին, հեշտությամբ կհաղթահարես հարցերը: Սկսեցինք:

1. Կոմիտասը «Աշուն կյանք» բանաստեղծության մեջ աշունը պատկերել է գույնըզգույն տերևներով , կեղևներով զարդարված մի բնություն : Լուռ և խուլ բնություն։
2. Հայկական օրորոցայինները հայ մայրերը երգում են, որպեսզ իրենց քնեն կամ նանիկ անեն:
3. Ռաֆայել Պատկանյանի բանաստեղծության մեջ փոքրիկը քնում է օրորոցային երգերի տակ, որոնք երգում էր բազեի:
4. Աշոտ Գրաշու բանաստեղծությունըարարագիլ թռչնի մասին է, որին հեղինակը պատգամում է,որ արագիլը ապրի նրանց մոտ հյուսի իր բույնը բարդու վրա :
5. Առածները լրացնել ընդգծված բառերի հականիշներով:
6. Չկա չարիք առանց բարիք:
7. Ջրի բերածը ջուրը տարած:
8. Տերովին տերն է պահել,անտերինել  գայլն է կերել:
9. Ինչքան գետնի երեսն է, յոթ էնքան գետնի տակն է:

6.Փակագծերում տրված բառերից մեկն ընտրել ու պահանջվող ձևերով գրել կետերի փոխարեն: Ինչպիսի՞ բառեր ստացվեցին:

• Նկարի շունը շատ նման էր մեր Բողարին: (Նկար, նկարել)
• Եթե աղջկաս համար ծաղիկներ նկարի, աղջիկս շատ կուրախանա: (Նկար, նկարել)
• Որ գանձը թաղի ծառի տակ ու գնա, հետո կգտնի՞: (Թաղել, թաղ)
• Մեր թաղի տղաներն ամենաճարպիկն են: (Թաղել, թաղ)
•  Ի՛նչ էլ շահի, կուրախանա: (Շահ, շահել)
•  Դերձակի հետ  շահի ծառաները  մտան: (Շահ, շահել)
•   Բժշկի դուստրն է ընկերուհիս: (Բժիշկ, բժշկել)
• Հիվանդին մայրդ թող բժշկի: (Բժիշկ, բժշկել)

7.Նախադասության ընդգծված բառը փոխարինել տրված հոմանիշներից  մեկով:

Միտք, դեպք, մրցում, պետություն, վիճակ:

• Ձեր պետության մեջ այդպիսի բաներ չպիտի լինեին:
• Դեպքի մասին շատ ուշ իմացավ:
• Վիճակն այնքան լարված էր, որ վախենում էր ընկերներին կորցնելուց:
• Այդպիսի միտք չեմ ունեցել:
• Մրցում կազմակերպելիս ինձ տեղյակ չեն պահել:

8.Գտնել կատարված 4 հնչյունափոխությունները:

Իմ մանուկների աստղերն են ցոլում
Լույսով անթառամ,
Շողերով վառման,
Վշտերս դառան ծաղիկներ փայլուն:

Բազեն, որ եկավ` որդիս լըռեցավ,
Ռազմի երգերի ձայնով քընեցավ։ 

Աստղեր – ը –ն սղվում  է։

Վշտերս – ի – ն սղվել է ։

Լըռեցավ – ը —  դարձել է ու։

Քընեցավ — ը —  դարձել է ու։

Ձյուն

Ձյունը երկար սպասեց
Գիշերվա խորհրդին,
Մինչև լույսերը հանգան,
Ու ձայները լռեցին:
Ու հանկարծ գիշերվա մեջ
Ինչ-որ բան զրնգաց,
Խենթի պես պարելով՝
Փաթիլներն իջան ցած:

Ձյունը գալիս է դանդաղ,
Ձյունը իր երգն է երգում,
Ձյունը իջնում է թեթև,
Ձյունն իր հեքիաթն է պատմում:

Արծաթե թիթեռնիկներ՝
Պոկված կապույտ հեքիաթներից,
Թևածելով իջան ներքև,
Երգով լցրին քաղաքը ծեր:
Ու երազկոտ կտուրներին
Բերին ճերմակ հանդարտություն,
Ու երազկոտ կտուրներին
Բերին ճերմակ հանդարտություն…

Ձյունը գալիս է դանդաղ,
Ձյունը իր երգն է երգում,
Ձյունը իջնում է թեթև,
Ձյունն իր հեքիաթն է պատմում:

Ոսկեծամ գեղեցկուհի՛,
Առանց քեզ ես չեմ ապրի,
Առանց քեզ ձյունը ճերմակ,
Ա՜խ, շուտով կդադարի:
Հայտնվի՛ր գիշերվա
Իրական հեքիաթում,
Որ մինչև լուսաբաց
Մեզ իր գիրկն է առնում:

Ձյո՛ւն, սպիտա՜կ ձյուն,
Մեղքերիս բե՛ր թողություն,
Սպիտակ ձյո՛ւն,
Իմ ճերմա՛կ քնքշություն,
Սպիտակ ձյուն՝
Իմ ճերմակ մանկություն:

Արծաթե թիթեռնիկներ՝
Պոկված կապույտ հեքիաթներից,
Թևածելով իջան ներքև,
Երգով լցրին քաղաքը ծեր:
Ու երազկոտ կտուրներին
Բերին ճերմակ հանդարտություն,
Ու երազկոտ կտուրներին
Բերին ճերմակ հանդարտություն…

Ռուբեն Հախվերդյանը ծնվել է 1950 թվականի դեկտեմբերի 3-ին՝ հայտնի լեզվաբան, թատերագետ։Ռուբեն Հախվերդյանը 1958-1966 թվականներին սովորել է Երևանի Եղիշե Չարենցի անվան միջնակարգ դպրոցում, այնուհետ տեղափոխվել Խաչիկ Դաշտենցի անվան թիվ 114 ավագ դպրոց։Հախվերդյանը 1968-1969 թվականներին սովորել և ավարտել է Վահան Տերյանի անվան թիվ 3 հեռակա միջնակարգ ինտերնացիոնալ դպրոցի հայկական բաժինը։ Նույն տարիներին, ուսմանը զուգընթաց աշխատել է Հայկական Հեռուստատեսությունում։Նա 1980 թվականի հունիսի 7-ին ամուսնացել է Նունուֆար (Նանա) Մինասյանի հետ, ունեն երկու աղջիկ՝ Սոնա , Անուշ  և մեկ տղա՝ Արամ։1968-1989 թվականներին աշխատել է հայկական հեռուստատեսությունում, սկզբում որպես ռեժիսորի օգնական, ապա՝ ռեժիսոր։Պիեսներ է բեմադրել Երևանի Գաբրիել Սունդուկյանի անվան և դրամատիկական  թատրոններում։ Նրա լավագույն երգերից են «Ձյունը», «Շները», «Երևանի գիշերներում»:

Երգ – Ռուբեն Հախվերդյան Ձյուն

Ռուբեն Հախվերդյանի կենսագրություն – Մարիա

Երգի վերլուծում – Նարե

                               Դասարանական աշխատանք  2.

Ո՞ր ռեակցիաներն են կոչվում քայքայման ռեակցիա: Ներկայացրե՛ք օրինակներ:

Երբ նյութը քայքայվում է առաջացնելով այլ նյութեր, որոնք լինում են պարզ և բարդ :

Այդ նյութերը կոչվում են քայքայման նյութեր:

  H2o = H2+O2

2. Ո՞ր ռեակցիաներն են կոչվում միացման ռեակցիա: Ներկայացրե՛ք օրինակներ:

  Միացման ռեակցիաները այն ռեակցիաներն են, որոնք երկու կամ ավելի նյութերի միացումից առաջանում է մի նոր նյութ:

C + O2 = CO2

3.Ինչպե՞ս կարելի է ջուրը քայքայել՝ ստանալով ջրածին եւ թթվածին:

Ջուրը  2500c աստիճանում քայքայվում է և տրոհվում է ջրածնի և թթվածնի:

Լեգենդ դրախտի մասին

Աստված արարեց մարդուն և բնակեցրեց նրան դրախտում, իսկ մի երկու օրից հայտնվեց ու հարցրեց.
– Դե, ո՞նց է քեզ համար այստեղ:
– Հյուսիսից շատ ուժեղ փչում է, լրիվ սառել եմ:
– Աստված պատ կանգնեցրեց, որպեսզի մարդուն պաշտպանի հյուսիսային քամիներից: Իսկ հետո դարձյալ հայտնվեց ու հարցրեց.
– Դե, իսկ հիմա ո՞նց է:
– Իսկ հիմա հյուսիսից է փչում, միևնույն է, մրսում եմ:
Աստված մի նոր պատ կանգնեցրեց: Անցնում է մի քանի օր, դարձյալ
Աստված հայտնվում է մարդուն և հարցնում.
– Դե, հիմա լա՞վ է:
– Իսկ հիմա վերևից անձրև է տեղում:
Աստված պատերի վրա տանիք կապեց, որպեսզի մարդուն անձրևից պատսպարի:
Հետո դարձյալ հայտնվեց նրան:
– Դե, իսկ հիմա ո՞նց է:
– Նստած եմ մեն մենակ չորս պատի արանքում, միայնակ մնալուց ուրախությունը քիչ է:
Եվ այդժամ Աստված արարեց կնոջը և բերեց նրան մարդու մոտ: Եվ դարձյալ հայտնվեց նրան: Իսկ նա նորից բողոքում է.
– Ինքս քաղցած նստած եմ և կնոջս էլ տալու բան չունեմ:
Այդժամ Աստված դիմեց հողին, թող, իբր, մարդուն կերակրի: Իսկ հողը պատասխանում է.
– Ես համաձայն եմ նրան կերակրել, բայց նա թող ինձ վերադարձնի այն, ինչը որ ինձանից կվերցնի:
Ահա թե ինչու մարդը, հողից վերցված, վերադարձվում է հողին:

Արևն ու լուսինը

Մի ժամանակ լուսինն այնքան հիասքանչ էր, որ գերել էր Արևին, և նա որոշել էր ամուսնանալ նրա հետ: Բայց գեղեցկուհին ծիծաղեց սիրահարի վրա: Լուսատուն զայրացավ և ծաղրաբանի երեսին մի բուռ մոխիր շաղ տվեց: Լուսինն ի պատասխան` նրա վրա ասեղներ նետեց: Այդ ժամանակից ի վեր խամրեց լուսերեսը, իսկ Արեգակը, ընդհակառակը, առավել շլացուցիչ շողաց:
Այժմ էլ Արևն ու Լուսինը լեզու չեն գտնում: Եվ երբ նրանք մարտնչում են, խավարում է լինում:

Տնային առաջադրանքներ

• Բառարանների օգնությամբ գտնել ընդգծված բառերի հոմանիշները:

Արարել – ստեղծել

Դարձյալ —  կրկին

Պատսպար – պատսպարող

Դիմել – ուղղվել

Հիասքանչ  — չքնաղ

Շլացուցիչ – հրապուրիչ

Խավարում – խավարել

Գրել «Իմ երազանքների ապագան» թեմայով շարադրանք:

Ամեն մի մարդ ունի իր երազանքները։ Ինչպես և բոլորը ես էլ ունեմ երազանքներ։ Օրինակ ապագայում կցանկանայի գերազանց ավարտել դպրոցը, հետո գերազանց ավարտել համալսարանը, և ընդունվեի աշխատանքի, որտեղ կցանկանայի ունենալ մեծ հաջողություններ։ Կցանկանայի ունենալ լավ, բարի, համերաշխ ընտանիք ապագայում։ Նաև կցանկանայի ապագայում մեծ  սեթական տուն։Կցանկանայի հայտնի բլոգեր լինել  ։Նաև երազանքներից մեկն է ավելի շատ ճանապարհորդել։ Ես կարծում եմ եթե, մարդ շատ ցանկանա ապա նրա երազանքները անպայման կկատարվի։