Ածական, ածականի համեմատության աստիճանները

Տանը՝ կրկնե՛լ ածական թեման, Չարենցի <<Ես իմ անուշ Հայաստանի>> բանաստեղծությունից հանել ածականները, դրանցից հինգով կազմել նախադասություններ։

Ես իմ անուշ Հայաստանի

Ես իմ անուշ Հայաստանի արևահամ բարն եմ սիրում,
Մեր հին սազի ողբանվագ, լացակումած լարն եմ սիրում,
Արնանման ծաղիկների ու վարդերի բույրը վառման,
Ու նաիրյան աղջիկների հեզաճկուն պա՛րն եմ սիրում։

Սիրում եմ մեր երկինքը մուգ, ջրերը ջինջ, լիճը լուսե,
Արևն ամռան ու ձմեռվա վիշապաձայն բուքը վսեմ,
Մթում կորած խրճիթների անհյուրընկալ պատերը սև,
Ու հնամյա քաղաքների հազարամյա քա՛րն եմ սիրում։

Ո՛ւր էլ լինեմ – չե՛մ մոռանա ես ողբաձայն երգերը մեր,
Չե՜մ մոռանա աղոթք դարձած երկաթագիր գրքերը մեր,
Ինչքան էլ սո՜ւր սիրտս խոցեն արյունաքամ վերքերը մեր –
Էլի՛ ես որբ ու արնավառ իմ Հայաստան – յա՛րն եմ սիրում։

Իմ կարոտած սրտի համար ո՛չ մի ուրիշ հեքիաթ չկա․
Նարեկացու, Քուչակի պես լուսապսակ ճակատ չկա․
Աշխա՛րհ անցի՛ր, Արարատի նման ճերմակ գագաթ չկա․
Ինչպես անհաս փառքի ճամփա՝ ես իմ Մասիս սա՛րն եմ սիրում։

---

Արևահամ, հին, ողբանվագ, լացակումաց, վառման, հեզաճկուն, մուգ, ջինջ, լուսե, վիշապաձայն, անհյուրընկալ, սև, հնամյա, հազարամյա, ողբաձայն, երկաթագիր, սուր, արյունաքամ, որբ, արնավառ, ճերմակ, անհաս։

1)Արատես գնալուց գնացինք նաև մի հին եկեղեցու մոտ, որը ուներ բավականին հետաքրքիր պատմություն։

2)Գնացինք և սկսեցինք ուսումնասիրել եկեղեցու առջև դրված բոլոր հնամյա խաչքարերը։

3)Դեկտեմբեր էր, ճերմակ ձյունը պատել էր ամբողջ երկրի մակերեսը, լռությունը էր, չէին լսվում շների ձայները, թռչունների ծլվլոցները՝ բոլորը քնած էին։

4)Գնացել էին ընկերներով անտառ գիշերելու, ժամը արդեն գիշերվա երկուսն էր, շրջապատս ամբողջությամբ ներկված էր մուգ գույներով, միայն աստղերն էին շողշողում երկնքում։

5)Արշավ գնալիս միշտ գնում են ջինջ, պարզորակ լճակի մոտ, որտեղ մի փոքրիկ նախաճաշ են անում և շարժվում ենք առաջ։

<<Անօրգանական  նյութերի  հիմնական  դասերի  վերաբերյալ գիտելիքների  ընդհանրացում>>

Առաջադրանքներ.  1). Հետևյալ նյութերից ընտրեք անօրգանական նյութերը և գրեք դրանց քիմիական բանձևերը. թթվածին, կերակրի աղ, շաքար, երկաթ, ջուր, քլոր, խմելու սոդա, գլյուկոզ, ծծմբական թթու, ազոտ, սպիտակուց, պղինձ, գինու սպիրտ, ածխաթթու գազ, շմոլ գազ, ճարպ:

Թթվածին — O, կերակրի աղ — NaCl, երկաթ — Fe, ջուր — H₂O, խմելու սոդա — NaHCO₃, ծծմբական թթու — H₂SO₄, ազոտ — N, պղինձ — Cu։

2. Որոշեք  Ձեր  ընտրած  բարդ  անօրգանական  նյութերի  հարաբերական մոլեկուլային  զանգվածները M_r, որակական  և  քանակական բաղադրությունները՝ տարրերի  զանգվածային   հարաբերությունները, զանգվածային  և մոլային բաժինները:

Mr(NaCl)=23+35,5=58,5
Mr(H₂O)=2×1+16=18
Mr(NaHCO₃)=23+1+12+3×16=36+48=84
Mr(H₂SO₄)=2+32+64=98
Mr(CO₂)=12+32=44
Mr(CO)=12+16=28

m(Na):m(Cl)=23:35,5
m(H₂):m(O)=2:16
m(Na):m(H):m(C):m(O)=23:1:12:48
m(H):m(S):m(O)=2:32:64
m(C):m(O)=12:32
m(C):m(O)=12:16

w(Na)=23/58,4×100%=39,3%
w(Cl)=35,4/58,4×100%=60,6%

w(H₂)=2/18×100%=11,1%
w(O)=16/18×100%=88,9%

w(Na)=23/84×100%=27,3%
w(H)=1/84×100%=1,1%
w(C)=12/84×100%=14,2%
w(O₃)=48/84×100%=57,1%

w(H₂)=2/98×100%=2%
w(S)=32/98×100%=32,6%
w(O₄)=64/98×100%=65,3%

w(C)=12/44×100%=27,3%
w(O₂)=32/44×100%=72,7%

w(C)=12/27×100%=44,4%
w(O)=16/28×100%=57,6%

Թեմատիկ հարցեր և խնդիրներ

1․Ինչպիսի՞ շարժում են կատարում ազատ էլեկտրոնները մետաղե հաղորդչում, երբ այն անջատված է գալվանական էլեմենտից:

• չեն շարժվում
• քաոսային և միաժամանակ ուղղորդված
• միայն քաոսային
• միայն ուղղորդված

2․Շիկացման թելիկով հոսանքի անցման ժամանակ հոսանքի  ո՞ր ազդեցությունն է՝ ջերմային, կենսաբանական, քիմիական, թե մագնիսական, նպաստում լուսարձակման  առաջացմանը:

Ջերմային

3․Նկարում հոսանքի ո՞ր ազդեցությունն է պատկերված:

• քիմիական
• մագնիսական
• կենսաբանական
• ջերմային

4․Դրական իոնների ուղղորդված շարժման ժամանակ հոսանք կառաջանա, թե՞ չի առաջանա:

Կառաջանա

5․Ինչո՞վ (ջրով, սովորական կրակմարիչով, թե չոր ավազով) կարելի է հանգցնել հոսանքի աղբյուրին միացված հաղորդչում առաջացած կրակը:

Մեկից ավելի պատասխանի դեպքում դրանք անջատեք ստորակետով:

Սովորական կրակմարիչով, ավազով

6․Ո՞ր մասնիկների շարժումով է պայմանավորված էլեկտրական հոսանքը աղաջրի լուծույթում:

• էլեկտրոնների
• նեյտրոնների
• դրական իոնների
• բացասական իոնների

7․Ո՞րն է/որո՞նք են նախադասոության ճիշտ շարունակություն(ներ)ը:

Հաղորդալարում էլեկտրական հոսանքի ուղղությունը՝

1) դրական մասնիկների ուղղորդված շարժման ուղղությունն է
2) բացասական մասնիկների ուղղորդված շարժման ուղղությունն է
3) ազատ էլեկտրոնների ուղղորդված շարժման ուղղությունն է
4) ազատ էլեկտրոնների ուղղորդված շարժման հակառակ ուղղությունն է